Voorlopige hechtenis. Hoe zit dat?

De voorlopige hechtenis is de periode dat een verdachte in een huis van bewaring doorbrengt totdat er door de rechter een vonnis wordt gewezen en dit vonnis definitief is. Formeel gezien begint de voorlopige hechtenis doorgaans pas enkele dagen na de aanhouding van een verdachte, nu het verblijf op een politiebureau niet wordt gezien als voorlopige hechtenis. Meer informatie over het verblijf van een verdachte op een politiebureau kunt u elders op onze website vinden.

Fases van de voorlopige hechtenis
Er zijn verschillende stadia van de voorlopige hechtenis:
- de inbewaringstelling (14 dagen);
- de gevangenhouding (90 dagen);
- de gevangenhouding bij hoger beroep.

De inbewaringstelling
Wanneer de Officier van Justitie wil dat een verdachte, die nog op het politiebureau verblijft, langer blijft vastzitten, dan zal deze een verzoek indienen bij de Rechter-Commissaris (onderzoeksrechter) om toestemming te krijgen hiervoor. De verdachte wordt dan doorgaans binnen een dag of 3 na zijn aanhouding overgebracht naar de rechtbank om te worden voorgeleid aan de Rechter-Commissaris. Deze neemt kennis van de beschikbare dossierstukken en spreekt met de verdachte en diens advocaat. De Rechter-Commissaris kan de volgende beslissingen nemen:
- er zijn geen redenen om de verdachte langer vast te houden en stelt de verdachte in vrijheid;
- er zijn voldoende redenen om de verdachte langer vast te houden en beveelt de bewaring van de verdachte voor de duur van maximaal 14 dagen;
- er zijn voldoende redenen om de verdachte langer vast te houden en beveelt de bewaring van de verdachte voor de duur van maximaal 14 dagen, maar bepaalt tevens dat de verdachte in vrijheid wordt gesteld, waarbij de verdachte zich dient te houden aan de voorwaarden die door de Rechter-Commissaris worden vastgesteld (schorsing van de voorlopige hechtenis).

Wanneer de Rechter-Commissaris de bewaring van de verdachte heeft bevolen en de verdachte niet onder voorwaarden heeft vrijgelaten, zal de verdachte doorgaans vanuit de rechtbank nog dezelfde dag worden overgebracht naar een huis van bewaring.

De gevangenhouding
Wanneer de Officier van Justitie wil dat de verdachte bovenop de hiervoor genoemde 14 dagen nog langer vast blijft zitten, dan zal deze opnieuw een verzoek hiertoe moeten indienen. Dit verzoek wordt dan niet gericht aan de Rechter-Commissaris, maar aan de raadkamer. De raadkamer is een college van drie rechters, welke beslist over het voortduren van de voorlopige hechtenis van een verdachte.

De raadkamer kan feitelijk dezelfde beslissingen nemen als de Rechter-Commissaris zoals hiervoor omschreven, maar de raadkamer kan bepalen dat de voorlopige hechtenis van de verdachte met maximaal 90 dagen wordt verlengd.

Het vervolg
Indien de verdachte in voorlopige hechtenis zit, zal deze binnen deze 90 dagen moeten voorkomen bij de politierechter of de meervoudige strafkamer en zal de zaak inhoudelijk behandeld worden.

Mocht de verdachte worden veroordeeld tot een gevangenisstraf, dan zal de tijd die de verdachte heeft vastgezeten in mindering worden gebracht op de gevangenisstraf.

Indien de zaak nog niet inhoudelijk behandeld kan worden omdat het onderzoek naar het strafbare feit nog niet is afgerond, dan beslist de rechtbank of de voorlopige hechtenis van de verdachte wordt verlengd.

De voorlopige hechtenis bij hoger beroep
Indien de verdachte is veroordeeld tot een gevangenisstraf en tegen dit vonnis is hoger beroep aangetekend, dan zal de raadkamer van het Gerechtshof binnen enkele weken na het vonnis beslissen of de voorlopige hechtenis van de verdachte ook dient voort te duren tijdens het hoger beroep.   

Protesteren tegen de voorlopige hechtenis
Bij ieder moment dat de voorlopige hechtenis aan de orde is kan de verdachte protesteren tegen zijn vrijheidsontneming en de Rechter-Commissaris, dan wel de raadkamer verzoeken om zijn vrijlating. Tegen de beslissing van de Rechter-Commissaris, welke de eerste 14 dagen van de voorlopige hechtenis betreft, kan de verdachte geen hoger beroep aantekenen, maar tegen de beslissingen van de raadkamer van de rechtbank kan dat wel. In dat geval zal de raadkamer van het Gerechtshof de beslissing van de rechtbank enkele weken later beoordelen.

De verdachte hoeft niet per se te wachten op het volgende moment dat zijn voorlopige hechtenis beoordeeld wordt om zijn vrijlating te verzoeken. De verdachte kan namelijk ook tussentijds de Rechter-Commissaris, dan wel de raadkamer verzoeken de voorlopige hechtenis te beëindigen, dan wel om vrijlating onder voorwaarden te verzoeken.

Als wordt besloten de verdachte al dan niet onder voorwaarden op vrije voeten te stellen, dan betekent dat nog niet dat de strafzaak hiermee afgelopen is. Het betekent ook niet per se dat bij een eventuele veroordeling de gevangenisstraf niet hoger kan zijn dan de tijd welke de verdachte heeft vastgezeten. Het betekent slechts dat de verdachte de afloop van de strafzaak in vrijheid mag afwachten.

De rol van de advocaat
De advocaat speelt voor de verdachte een zeer belangrijke rol bij de voorlopige hechtenis. Niet alleen bepaalt de verdachte samen met de advocaat de te voeren verdedigingsstrategie, maar de advocaat zal er ook op toezien dat de voorlopige hechtenis niet langer duurt dan strikt noodzakelijk en zich ervoor inzetten dat de cliënt zo spoedig mogelijk op vrije voeten wordt gesteld.

Mr. Velthuizen staat u graag bij
Formeel als het moet, praktisch als het kan en altijd gericht op het beste resultaat. Mr. Velthuizen staat al meer dan 25 jaar verdachten bij en zeer vaak slaagt hij er in de rechters ervan te overtuigen zijn cliënten al dan niet onder voorwaarden in vrijheid te stellen. Weet dat u met mr. Velthuizen er niet alleen voor staat.